Moeilijk slapen zit in mijn DNA. Sinds heugenis heb ik vele uren in vele nachten met open ogen doorgebracht. Dat heeft mij af en toe behoorlijk gefrustreerd. Ik kon zo verlangen naar het comfortabele gevoel van wegslippen in diepe slaap, maar ik had er geen vat op. Het niet kunnen slapen zat diep in mijzelf verankerd.
psychedelica
Ik sliep als jaren 70 kind in een kamer vol groen, bruin & oranje. Met een moeder die graag met onze kamers experimenteerde, werden de muren vaak behangen met 'psychedelische prints'. Draaikolken, spiralen, bijna 3D. Je werd er zowat ingezogen. Zeker in de donkere nacht, als ik mij op mijn zij legde met mijn neus bijna tegen de muur. Dan dansten de silhouetten voor mijn ogen en kreeg ik vaak een 'Alice in Wonderland-Erlebnis'. Het was zowel angstig als wonderlijk en soms voelde het als een spannende reis. Maar het hield me ook vaak uit mijn slaap en de volgende ochtend, als ik dan pas net de slaap had aangetikt, stond natuurlijk wel gewoon de dag op de stoep, volop verplichtingen. Door slaapgebrek werd de nacht mijn verborgen vijand. Ik vertelde er niets over aan mijn ouders, want in die tijd had ik bedacht dat ik niet te veel aandacht op wilde eisen en dat ik stoer moest zijn (mijn ouders hadden hun eigen zorgen en als kind heb ik daaruit de conclusie getrokken dat ik maar 'luchtig en gemakkelijk' door het leven moest dartelen, als tegenhanger voor het zware dat altijd aanwezig was).
KEELABCES
Op mijn 16e kreeg ik een keelabces. Een dikke bult in mijn keel benam me de adem - nu was slapen helemaal uit den boze. Nachtenlang ijlde ik en hing ik over mijn ouders bed ingewikkelde wiskundige sommen uit te leggen (ik had meer dan 40 graden koorts). Onze huisarts zag het met lede ogen aan; een ziekenhuisopname lag nog niet zomaar in het vizier. Hij besprak de optie om het abces, als het nog even zou voortduren, eigenhandig met een mesje door te snijden. Met het vooruitzicht van een scherp mesje in zijn enorme kolenscheppen als handen en zijn hoekige kop boven mijn hoofd kwam er zoveel angst in mij los dat het abces (gelukkig) uit zichzelf doorbrak. Ik had weken lang niet tot nauwelijks geslapen, lag middenin de nacht op de bank beneden boeken te lezen en stukken te schrijven in het schrift dat mijn lieve klasgenoten voor mij hadden gemaakt als communicatiemiddel - zij schreven opbeurende kattebelletjes, alledaagse onzin en schoolgedoetjes, brachten het schrift dan bij mij langs zodat ik kon lezen en reageren (WhatsApp Avant-Garde). Dat schriftje was mijn redding, want thuis waren de nachtelijke uren traag en vol angsten. Wat voelde ik me toen eenzaam, ook al lagen een verdieping hoger mijn ouders en zus.
MAMA
Na het overlijden van mijn vader woonde ik alleen met mijn moeder - mijn oudere zus was al het huis uit. Twee keer per week ging mijn moeder kaarten met haar broers & zussen (ze ging opeens ook op vakantie naar Spanje en Griekenland - pakte haar nieuwe leven gretig op) en was het huis 's-avonds stil en leeg. Tot ik de autodeur dicht hoorde slaan en de sleutel in het slot, lag ik wederom met grote open ogen wakker. Net zoals andersom trouwens, want mijn moeder knipte het licht ook pas uit als ik na een avond stappen zo stil mogelijk naar binnen sloop. Mama's DNA was duidelijk doorgesluisd naar de volgende generatie en dan volop getransformeerd in de jongste dochter - oudere zus was mijn tegenpool, kon in slaap vallen terwijl ze een boek las, in de trein zat of gewoon haar kussen zag.
Op mijn 25e werd mijn moeder ziek - een hersentumor. Het ging snel, in enkele maanden tijd vloog ze richting de onvermijdelijke dood. Een paar maanden waarin ik wederom nauwelijks sliep. Ik mocht tijdelijk zware slaaptabletten gebruiken om de noodzakelijke uurtjes slaap te vatten. Ze hielpen niet - ik bleef wakker. Mijn geest is wat dat betreft altijd sterk geweest.
Ik woonde samen en had een vriend die nog wel eens een nacht doorhaalde (zonder mij dus) en waar ik dan ook met een bonzend hart op wachtte, en wachtte. Nadat wij uit elkaar gingen woonde ik een aantal jaren op mijzelf. Een heerlijke tijd - gedurende de dag en de avond dan. Als de nacht naderde, zorgde ik voor allerlei afleidingen - de tv op de achtergrond aanhouden en luisteren naar het geruststellende gebabbel (het liefst praatprogramma's, thema maakte niet uit), of een paar glazen wijn. Yoga-oefeningen of juist heel laat squashen. Ik was vaak bang maar leerde beter alleen te zijn en de angst in de ogen te kijken. Er kwam een nieuwe relatie en een nieuw gezamenlijk huis. Opeens merkte ik dat ik op tijden terugverlangde naar het alleen-zijn, op zoek was naar een 'eigen plek'. Heel langzaam werd de nacht mijn vriend i.p.v. mijn vijand. De grote omslag kwam in Spanje, 2012. Voor het eerst ging ik helemaal alleen 5 dagen op reis - met het vliegtuig naar Alicante, met een huurauto verder het landschap in om terecht te komen in the middle of nowhere, in een prachtige b&b. All by myself! Die dagen heb ik beleefd als een volledige road & mind trip - de rust, de natuur, mijn moed om dit aan te gaan, de kick van het rondrijden in mijn autootje over kronkelige zandweggetjes (ik voelde mij zowel Thelma als Louise), de zachtheid en heelheid die ik toen ervaarde! Ik kwam letterlijk thuis in mijzelf en wist: ik was altijd bang, voor alles maar vooral voor de nacht, maar dat mag ik achter me laten. Ik ben veilig in mijzelf.
NACHT-WERK -> NACHT-RUST
Tegenwoordig staak ik het verzet tegen het wakker liggen. Het is nu niet zo dat ik gemakkelijker slaap, zeker de laatste tijd tik ik weer heel veel nachtelijke uren aan. Waarschijnlijk is de overgang ook hierin van invloed. De afname van mijn vrouwelijke hormoonzusjes Oestrogeen & Progesteron zorgt voor minder de slaap kunnen vatten maar ook moeilijker door kunnen slapen. De nachtelijke zweetpartijen zijn ook niet echt gunstig voor de slaap. In mijn geval val ik meestal wel lekker in slaap, maar word ik tussen 3 en 5 uur weer wakker. Om niet meer in te kunnen slapen. Heel veel vrouwen in de overgang slapen slecht en functioneren daardoor ook minder goed overdag. Of worden somber of zelfs depressief. Slaaptips worden gretig gezocht en gedeeld. Iedereen wil slapen, zeker met in het achterhoofd het nut van een goede slaap en wat het je allemaal aan gezondheidsvoordelen oplevert. Klopt: 's-nachts herstelt je lichaam van alles wat het die dag heeft meegemaakt en binnengekregen. De lever ontgiftigt het best tussen 1 en 3 uur; de galblaas, die tussen 11 en 1 uur het meest actief is, helpt je spiritueel bij het maken van keuzes. Die functies kunnen ze het beste uitvoeren als je slaapt. Ook wordt er groeihormoon aangemaakt in de nacht, je immuunsysteem krijgt een boost. Het houdt lichaam en geest gezond. Maar als ik me daar steeds ongerust over maak, krijg ik alleen maar minder zin om te slapen.
Dus vind ik mijzelf ook wel heel erg in het artikel dat ik las in de Happinez (nr. 1 2019) over 'de magie van de nacht'. De wakkere uren geven ook heel veel extra 'mijmer-tijd'. Gedachten en ervaringen die ik gedurende de dag niet voldoende aandacht kan geven, passeren de revue. Soms ontstaan er hele creatieve ideeën, die ik helaas vaak de volgende dag niet meer weet maar als ze belangrijk genoeg zijn, vinden ze altijd wel weer een weg terug naar mijn mind of mijn ziel - en krijgen ze hoe dan ook vorm. Er is geen filter in de nacht - er zijn geen afleidingen. Je hoort je gedachten letterlijk beter, omdat iedereen om je heen slaapt. Was ik vroeger bang voor de donkere deken om me heen - in de nacht voelde alles zoveel kwetsbaarder en zwaarder aan - nu voelt het als een veilige cocon. Soms mediteer ik bewust, of leg ik mijn hand op mijn hart en buik, om contact te maken met mijn lijf. Zeker nu ik yogales geef en iedere dag yoga in mijn leven integreer, ben ik mij veel bewuster van mijn adem en mijn lichaam. En weet ik dat mijn lichaam alles verwoordt wat mijn hoofd niet kan verwoorden. Waar vroeger ook mijn lichaam verkrampte bij de angst van de nacht en ik soms duizelig van de hyperventilatie de minuten zag wegtikken, kan ik nu ontspannen en glimlachen. Ik dank de uren die ik nu extra krijg: een kadootje wanneer je de 50 gepasseerd bent en je weet dat de tijd niet oneindig door duurt.
PLUK DE NACHT
(maar als je echt de slaap niet kunt vatten en je functioneert niet meer goed, zorg dan dat je hulp zoekt. Er zijn ongelovelijk veel tips en boeken over de slaap. Tijdens de sessie's van Mrs.M. - Apk voor de overgang delen Linda en ik tips & tricks. Een boek dat je verder kan helpen: 'Van dit boek ga je beter slapen' van Catelijne Elzes en Deborah Freriks, Kosmos uitgevers). Uit dit boek komt onderstaande tip. Ik heb het laatst gedaan met de letter E. Veel verder dan de hele dierenwereld kwam ik niet (ezel, egel, eekhoorn, eenhoorn, ekster...) en ik herinner met niet dat ik met een volgende letter begon. Zou ik dan daadwerkelijk in slaap zijn gevallen?
